به گزارش خبرگزاری گزارش خبر، در بازار فولاد ایران، قیمت میلگرد همیشه یکی از شاخص‌های مهم برای سنجش وضعیت اقتصادی و صنعتی کشور بوده است. هر تغییری در شرایط سیاسی و بین‌المللی، به‌ویژه موضوعاتی مانند فعال شدن مکانیزم ماشه، می‌تواند اثر مستقیم و غیرمستقیم بر این بازار بگذارد. مکانیزم ماشه سازوکاری در برجام است که در صورت نقض تعهدات از سوی ایران، تحریم‌های بین‌المللی را بازمی‌گرداند. بازگشت چنین تحریم‌هایی نه‌تنها بر صادرات و واردات کشور اثر می‌گذارد، بلکه به‌صورت زنجیره‌ای قیمت میلگرد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اثر روانی فعال شدن مکانیزم ماشه بر قیمت میلگرد
فعال شدن مکانیزم ماشه پیش از آنکه اثر واقعی اقتصادی خود را در بازار نشان دهد، از نظر روانی تأثیر عمیقی بر ذهنیت فعالان حوزه فولاد می‌گذارد. صرف انتشار خبر یا حتی شایعه‌ی احتمال اجرای این سازوکار، فضای نااطمینانی را در بازار ایجاد می‌کند و باعث می‌شود رفتار خریداران و فروشندگان از حالت منطقی به سمت رفتار هیجانی حرکت کند. در چنین شرایطی، بسیاری از خریداران برای جلوگیری از افزایش احتمالی قیمت، اقدام به خرید پیش از موعد می‌کنند و موجودی انبارهای خود را افزایش می‌دهند. از سوی دیگر، فروشندگان و تولیدکنندگان نیز با پیش‌بینی افزایش هزینه‌ها، از عرضه کالا خودداری می‌کنند یا قیمت‌های پیشنهادی خود را بالا می‌برند.
در واقع، می‌توان گفت مکانیزم ماشه مانند ماشه‌ای روانی عمل می‌کند که تنها با کشیده شدن آن، بازار به حالت آماده‌باش درمی‌آید. فعالان اقتصادی، با تصور بازگشت تحریم‌ها، انتظار افزایش نرخ ارز، رشد هزینه‌های تولید و دشواری در تأمین مواد اولیه را دارند؛ بنابراین تصمیم‌های آن‌ها بر پایه‌ی ترس از آینده گرفته می‌شود نه واقعیت‌های فعلی بازار. همین انتظارات منفی کافی است تا حتی بدون تغییر در عرضه واقعی یا هزینه‌های تولید، قیمت میلگرد رشد کند.
نقش نرخ ارز در افزایش قیمت میلگرد
نرخ ارز یکی از تعیین‌کننده‌ترین عوامل در شکل‌گیری قیمت میلگرد در بازار ایران است. در واقع، کوچک‌ترین نوسان در قیمت دلار می‌تواند موجی از تغییرات قیمتی را در بازار فولاد ایجاد کند. دلیل این تأثیر گسترده آن است که بخش قابل توجهی از هزینه‌های تولید میلگرد، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، به نرخ ارز وابسته است. با افزایش قیمت دلار، هزینه واردات مواد اولیه، قطعات صنعتی، الکترودهای گرافیتی، فروآلیاژها و تجهیزات خطوط نورد بالا می‌رود.
افزایش نرخ ارز تنها بر هزینه‌های تولید تأثیر نمی‌گذارد، بلکه باعث تغییر رفتار بازار نیز می‌شود. هنگامی که دلار روند صعودی دارد، سرمایه‌گذاران و فعالان بازار فولاد برای حفظ ارزش سرمایه خود، تمایل بیشتری به خرید کالاهای فیزیکی مانند میلگرد پیدا می‌کنند. در چنین شرایطی، میلگرد نه فقط به‌عنوان کالایی مصرفی، بلکه به‌عنوان ابزاری برای حفظ ارزش پول در برابر تورم تلقی می‌شود. همین افزایش تقاضای سفته‌بازانه، در کنار رشد هزینه‌های تولید، به بالا رفتن قیمت میلگرد دامن می‌زند.
در مجموع، افزایش نرخ ارز یک زنجیره‌ی اثرگذار بر قیمت میلگرد ایجاد می‌کند: با رشد دلار، هزینه مواد اولیه بالا می‌رود، قیمت تمام‌شده افزایش می‌یابد، عرضه کاهش پیدا می‌کند و تقاضای سرمایه‌ای بیشتر می‌شود. حاصل این فرآیند چیزی جز افزایش تدریجی و گاه جهشی قیمت میلگرد نیست. به همین دلیل، فعالان بازار فولاد همیشه چشم به تغییرات نرخ ارز دارند، زیرا می‌دانند که کوچک‌ترین نوسان در بازار ارز می‌تواند سرنوشت قیمت میلگرد را در کوتاه‌ترین زمان تغییر دهد.
محدودیت‌های تجاری و اثر آن بر قیمت میلگرد
فعال شدن مکانیزم ماشه معمولاً با بازگشت محدودیت‌های بانکی و تجاری همراه است؛ محدودیت‌هایی که به‌طور مستقیم جریان صادرات و واردات کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقتی تحریم‌های بین‌المللی دوباره فعال می‌شوند، بسیاری از شرکت‌های خارجی به دلیل ترس از جریمه‌های تحریم ثانویه، همکاری خود را با طرف‌های ایرانی متوقف می‌کنند. در نتیجه، واردات بسیاری از اقلام مورد نیاز صنعت فولاد، از جمله الکترود گرافیتی، فروآلیاژها، قطعات یدکی خطوط نورد و تجهیزات آزمایشگاهی با دشواری و هزینه‌ی بالاتری انجام می‌شود. این افزایش هزینه واردات، به‌طور طبیعی به بالا رفتن هزینه تولید میلگرد منجر می‌شود.
از سوی دیگر، بازگشت تحریم‌ها مسیر صادرات فولاد ایران را نیز تنگ‌تر می‌کند. بسیاری از خریداران خارجی برای حفظ روابط تجاری خود با بازارهای جهانی، از خرید فولاد ایرانی صرف‌نظر می‌کنند یا خواهان تخفیف‌های سنگین می‌شوند. محدود شدن صادرات به معنای کاهش درآمد ارزی تولیدکنندگان است، در حالی که بخش عمده‌ای از هزینه‌های آنان، به نرخ ارز وابسته است. در چنین وضعیتی، کارخانه‌های فولاد برای جبران کاهش سود صادراتی، ناچارند قیمت محصولات خود در بازار داخلی را افزایش دهند.
همچنین، محدودیت‌های بانکی ناشی از تحریم‌ها باعث می‌شود نقل‌و‌انتقال پول با دشواری بیشتری انجام شود. نبود دسترسی به سیستم‌های بانکی بین‌المللی، الزام به استفاده از واسطه‌ها و افزایش ریسک مبادلات مالی، هزینه تراکنش‌های تجاری را بالا می‌برد. این افزایش هزینه‌ها، هرچند غیرمستقیم، در نهایت بر قیمت تمام‌شده میلگرد تأثیر می‌گذارد.
خرید میلگرد در شرایط فعال شدن مکانیزم ماشه
در شرایطی که مکانیزم ماشه فعال می‌شود و فضای اقتصادی کشور تحت تأثیر اخبار سیاسی و تحریم‌های احتمالی قرار می‌گیرد، بازار فولاد و به‌ویژه خرید میلگرد با نوسانات شدیدی روبه‌رو می‌شود. در چنین موقعیتی، تصمیم‌گیری برای خرید، چه برای مصرف‌کنندگان خرد و چه برای پیمانکاران پروژه‌های عمرانی، به دقت و هوشمندی بیشتری نیاز دارد.
اولین نکته‌ای که باید به آن توجه شود، افزایش انتظارات تورمی در بازار است. بنابراین در این شرایط، خرید هیجانی و بدون تحلیل می‌تواند باعث پرداخت هزینه‌ای بالاتر از ارزش واقعی بازار شود.از سوی دیگر، باید به این واقعیت توجه داشت که در دوره‌های پرنوسان، فاصله میان قیمت رسمی کارخانه و قیمت بازار آزاد افزایش می‌یابد.
در این میان، وبسایتهای تخصصی فروش میلگرد مانند بانک میلگرد نقش مهمی در حفظ شفافیت و ثبات بازار دارند. این سامانه‌ها با اعلام روزانه قیمت میلگرد از منابع معتبر و همکاری مستقیم با کارخانه‌ها، امکان مقایسه و انتخاب بهترین گزینه را برای خریداران فراهم می‌کنند. خریدار می‌تواند با بررسی آنلاین قیمت‌ها، از تغییرات لحظه‌ای بازار آگاه شود و با مشورت کارشناسان، زمان مناسب خرید را انتخاب کند.
نکته مهم دیگر، مسئولیت خریدار در خرید مستقیم میلگرد از کارخانه است. در شرایطی که بازار پرتنش است، هرگونه اشتباه در انتخاب سایز، نوع میلگرد یا شرایط بارگیری می‌تواند باعث ضرر مالی شود. کارخانه‌ها در حالت عادی مسئولیتی در قبال اشتباهات سفارش ندارند، و در دوران تحریم این حساسیت بیشتر می‌شود. به همین دلیل، اگر تجربه کافی در زمینه خرید میلگرد ندارید، بهتر است این کار را به کارشناسان خبره و مشاوران فروش در پلتفرم‌های تخصصی بسپارید تا با بررسی دقیق مشخصات فنی و نوع پروژه، مناسب‌ترین گزینه را برای شما انتخاب کنند.
سخن پایانی :
در نهایت، باید گفت خرید میلگرد در شرایط فعال شدن مکانیزم ماشه بیش از هر زمان دیگری نیازمند تحلیل، صبر و برنامه‌ریزی است. نه خرید زودهنگام همیشه سودمند است و نه تأخیر بیش از حد منطقی. بهترین تصمیم آن است که با بررسی دقیق روند بازار، تحلیل نرخ ارز، میزان عرضه و موجودی انبارها، در زمان مناسب و از منبع معتبر خرید انجام شود. در این شرایط، آگاهی از وضعیت روز بازار و بهره‌گیری از تجربه کارشناسان، بهترین ابزار برای حفظ سرمایه و اطمینان از خریدی امن و اقتصادی است.
