به گزارش خبرگزاری گزارش خبر، با تحول در نگرش نسل جدید به مفاهیم سنتی، پدیدهای به نام ازدواج سفید بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از جوانان، به دلایل گوناگون اعم از شرایط اقتصادی، دغدغههای روانی یا حتی تغییر در سبک زندگی، شکل تازهای از روابط عاطفی را تجربه میکنند که خارج از چهارچوبهای متعارف ازدواج رسمی است.
در چنین شرایطی، این پرسش اساسی مطرح میشود که ازدواج سفید چیست و چه عوامل فردی، اجتماعی یا روانشناختی در گرایش به آن نقش دارند؟ آیا این نوع رابطه پاسخی آگاهانه به نیازهای فردی است، یا گریزی ناآگاهانه از تعهد و مسئولیتهای متعارف زندگی مشترک؟
بررسی این موضوع نیازمند نگاهی تخصصی و تحلیلی است؛ نگاهی که تنها از یک متخصص روانشناسی آگاه به شرایط فرهنگی و اجتماعی، قابل انتظار است. به همین دلیل، در ادامه این مقاله، نظر یک روانشناس خوب در شیراز را درباره این پدیده نوظهور جویا شدهایم تا با نگاهی علمی، به دور از پیشداوریهای رایج، ابعاد مختلف این نوع از رابطه را واکاوی کنیم.
ازدواج سفید چیست؟ نگاهی متفاوت به یک پدیده اجتماعی
اصطلاح «ازدواج سفید» شاید در ظاهر ترکیبی متناقض به نظر برسد. واژه «ازدواج» در فرهنگ ما همواره با مفاهیمی چون ثبت رسمی، تعهد قانونی، جشن، مهریه و مسئولیتهای مشترک همراه بوده است؛ اما در نقطه مقابل، «سفید» در این ترکیب نه به معنای پاکی یا روشنی، بلکه به نشانه خالی بودن از رسمیت و ساختار قانونی بهکار میرود.
با این حال، تعریف این پدیده صرفاً به «زندگی مشترک بدون عقد رسمی» محدود نمیشود. آنچه در واقعیت جریان دارد، نوعی رابطه عاطفی و بعضاً جنسی میان دو فرد بالغ است که بدون پشتوانه حقوقی و قانونی، به شکل همخانگی و بدون ثبت رسمی ادامه پیدا میکند. این رابطه نه لزوماً کوتاهمدت است و نه الزاماً از روی بیمسئولیتی آغاز میشود. بلکه در بسیاری موارد، حاصل گفتوگو، توافق و حتی آگاهی کامل طرفین است.
در اینگونه روابط، طرفین معمولاً بهدنبال شناخت عمیقتر از یکدیگر پیش از تصمیم نهایی برای ازدواج یا حتی جایگزینی برای ازدواج سنتی هستند. برای برخی، این سبک رابطه فرصتیست برای تجربه زندگی مشترک بدون فشارهای اقتصادی، تعهدات قانونی یا انتظارات خانوادگی؛ برای برخی دیگر، تلاشی است برای حفظ استقلال فردی در عین داشتن یک همراه عاطفی.
با اینهمه، نمیتوان از مخاطرات این نوع روابط نیز چشمپوشی کرد. نبود چهارچوب قانونی، امکان سوء استفاده، تعارض ارزشها و احساس ناامنی عاطفی از جمله مسائلی است که ممکن است در چنین روابطی پدید آید و در بلندمدت پیامدهای روانی قابل توجهی به همراه داشته باشد.
بنابراین، پاسخ به این پرسش که «ازدواج سفید چیست؟» تنها در سطح تعریف لغوی یا قانونی آن خلاصه نمیشود؛ بلکه باید آن را در بستر روانشناسی اجتماعی، تحولات فرهنگی و نیازهای نوین نسل جوان تحلیل کرد. تحلیلی که تنها از عهده یک روانشناس خوب در شیراز برمیآید؛ کسی که با درک عمیق از شرایط فردی و اجتماعی، میتواند به تبیین علمی این پدیده کمک کند.
پاسخ نسا جاوید جهرمی، روانشناس خوب در شیراز به سوال ازدواج سفید چیست؟
ازدواج سفید رابطهایست که در آن دو نفر، معمولاً زن و مرد، بدون ازدواج رسمی و قانونی یا شرعی، تصمیم میگیرند بهعنوان یک زوج زیر یک سقف زندگی کنند. این نوع از همزیستی در برخی فرهنگها پذیرفته شده؛ اما در جامعهی ایران همچنان با چالشهای قانونی، فرهنگی و اجتماعی مواجه است.
افراد به دلایل مختلفی ممکن است این سبک زندگی را انتخاب کنند، از جمله:
- ترس از تعهد رسمی یا طلاق
- تجربهی شکست در رابطههای قبلی
- نیاز به شناخت بیشتر پیش از ازدواج رسمی
- اعتراض به ساختارهای سنتی ازدواج
- تمایل به آزادی بیشتر در رابطه و گریز از کنترلهای خانوادگی یا اجتماعی
از منظر روانشناسی، تمرکز ما بر این نیست که شکل رابطه رسمی است یا نه، بلکه بر این است که آیا این انتخاب آگاهانه، مسئولانه و در راستای نیازهای اساسی انسان، مثل عشق و تعلق، احساس ارزشمندی، آزادی، رشد فردی و امنیت، شکل گرفته یا نه. پرسش کلیدی این است:
- آیا این رابطه به رشد شما کمک میکند؟
- آیا در آن احساس امنیت، احترام متقابل و رضایت روانی دارید؟
- آیا طرفین برای پیامدهای این انتخاب، آمادگی و مسئولیتپذیری لازم را دارند؟
پس ازدواج سفید یک انتخاب است؛ اما مهمتر از خود انتخاب، کیفیت و آگاهی پشت آن است. رابطهای سالم و پایدار، باید بر پایهی احترام، مسئولیتپذیری و پاسخ به نیازهای واقعی انسانها بنا شده باشد، نه صرفاً از ترس تعهد یا فرار از ساختارهای موجود.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان درگیر تصمیمگیری درباره رابطهای بدون ساختار رسمی هستید یا پرسشهایی جدی درباره مفهوم ازدواج سفید در ذهن دارید، گفتوگو با یک متخصص آگاه میتواند راهگشا باشد. پلتفرم روان درمان ravandarman.com با گردآوری مجموعهای از روانشناسان مجرب در حوزه سلامت روان، مشاوره زوجها و تحلیل روابط نوظهور، امکان دسترسی آسان و مطمئن به روانشناس خوب را برای شما فراهم کرده است. برای آشنایی بیشتر با این متخصصان و دریافت مشاوره، کافیست به صفحه روانشناس خوب در شیراز زیر مراجعه کنید.
چه زمانی باید از روانشناس کمک گرفت؟
روابط انسانی، بهویژه زمانی که خارج از چارچوبهای سنتی تعریف میشوند، پیچیدگیهای خاص خود را دارند. ازدواج سفید نیز از این قاعده مستثنی نیست. در ابتدا ممکن است همهچیز ساده و بر پایه تفاهم جلوه کند؛ اما به مرور، مسائل پنهانی ظاهر میشوند که بدون کمک حرفهای، شناسایی و حل آنها دشوار خواهد بود.
در ادامه، به مهمترین نشانهها و پرسشهایی اشاره میکنیم که میتوانند زنگ خطری برای مراجعه به روانشناس باشند:
- احساس سردرگمی و بلاتکلیفی مزمن
اگر مدتهاست در این رابطه به سر میبرید؛ اما همچنان نمیدانید آینده آن چگونه خواهد بود یا از تصمیمگیری درباره ادامه یا قطع آن ناتوانید، نیاز به تحلیل عمیقتری وجود دارد. - ترس از مطرح کردن نیازها یا صحبت درباره تعهد
در صورتی که از واکنش طرف مقابل نسبت به موضوعاتی مانند ازدواج، بچهدار شدن یا حتی زندگی مشترک بلندمدت واهمه دارید و ترجیح میدهید سکوت کنید، این ترس میتواند به مرور به اضطراب و نارضایتی تبدیل شود. - تکرار تعارضات و ناتوانی در حل آنها
اگر درگیریهای شما همواره حول موضوعات مشابه است و هیچگاه به نتیجهای پایدار نمیرسد، این نشانهایست از نبود مهارتهای ارتباطی سالم، که با راهنمایی یک متخصص قابل اصلاح است. - احساس تنهایی درون رابطه
یکی از خطرناکترین وضعیتها زمانیست که فرد، با وجود حضور فیزیکی در رابطه، احساس میکند تنهاست، شنیده نمیشود یا عمیقاً درک نمیشود. این احساس میتواند مقدمهای بر بیثباتی عاطفی باشد. - دوگانگی بین خواستههای شخصی و رابطه
آیا احساس میکنید که برای ماندن در رابطه، ناچار به چشمپوشی از اهداف، ارزشها یا آزادیهای شخصی خود هستید؟ اگر پاسخ مثبت است، بهتر است این موضوع را با روانشناس در میان بگذارید تا نگاه دقیقتری به تعارضات درونی شما داشته باشد.
جمعبندی
در این مقاله تلاش کردیم با نگاهی علمی، تحلیلی و بهدور از قضاوتهای کلیشهای، به پدیدهای اجتماعی و روبهگسترش به نام ازدواج سفید بپردازیم. این سبک از رابطه، هرچند خارج از چهارچوبهای رسمی و قانونی تعریف میشود؛ اما نیازمند درک عمیقتری از انگیزهها، ارزشها و شرایط فردی و اجتماعی افراد است.
نشان دادیم که روانشناسی، با تکیه بر دانش تخصصی و بیطرفی حرفهای، میتواند نقش مؤثری در تحلیل و هدایت این نوع روابط ایفا کند. همچنین به نشانههایی اشاره شد که در صورت بروز، میتوانند زنگ خطری برای مراجعه به مشاور و روانشناس باشند؛ از جمله سردرگمی، ترس از تعهد، تکرار تعارضات، احساس تنهایی یا فشارهای درونی حلنشده.
